Pagina 13 van: Marktvisie Juni 6-2017

Eigenlijk is het idee achter het verzelf­standigen van warenmarkten heel een­
voudig: de marktkooplui organiseren hun
markt zelf en het geld dat ze anders aan
de gemeente zouden betalen om op de
markt te mogen staan, gaat in een geza­
menlijke pot voor de promotie van de
markt. Voor hetzelfde geld verdien je zo
meer. Tel uit je winst.
Het begon in Haaksbergen. De weekmarkt
was niet kostendekkend en de gemeente­
bodes die op marktdagen marktmeester
waren, traden meer regulerend dan facili­
terend op. In 2009 vroegen marktonderne­
mers de gemeente daarom mee te werken
aan een landelijke pilot voor de verzelf­
standiging van de weekmarkt, die in 2012
een feit werd.

Kostenreductie
Maick Westerhof, die met zijn kaashandel
op de Haaksbergse markt staat, was er
vanaf het begin bij betrokken. “Landelijk
gezien werden de kosten van gemeenten
voor de organisatie van markten steeds
hoger, dus in het begin wilden we vooral
de mogelijkheden onderzoeken vanwege
het kostenaspect. De Gemeente Haaksber­
gen heeft volledige openheid van zaken
gegeven met betrekking tot de kosten. Alle
dingetjes die ook maar iets kostten, heb­
ben ze op tafel gelegd. Vervolgens zijn we
gaan kijken hoe het financieel zou uitpak­
ken wanneer we de markt zelf zouden or­
ganiseren. Daar hebben we een nieuwe
begroting voor op tafel moeten leggen.
Toen de gemeente het daarmee eens was,
zijn we begonnen. De gemeente is daar
destijds heel netjes mee omgegaan, ze
wilden wel dat de marktkooplui er een bo­
terham mee konden verdienen.”
De marktkooplui brachten de organisatie
onder bij de Stichting Weekmarkt Haaks­
bergen. De stichting huurde op zijn beurt
een marktmeester in. “We hebben toch ie­
mand nodig die over de markt loopt en als
aanspreekpunt fungeert”, zegt Westerhof.

“Afgelopen jaren zagen we allerlei kosten
toenemen, waardoor onze opbrengsten
steeds krapper werden. Toen hebben we
vanuit het kostenaspect afscheid geno­
men van de marktmanager. We zijn met
een groep van zeven bestuurders binnen
de stichting, die ook nog eens verdeeld
over de markt staan. Door de markt in
drieën op te splitsen, staan op elk gedeelte
van de markt bestuurders die daar zijn
aangemerkt als marktmanager.”

Promotiebudget
Inmiddels is verzelfstandiging een begrip
geworden, een trend zelfs. Per 1 januari
van dit jaar ging ook de markt in Mijdrecht
zelfstandig verder. Peter Vermeij, voorzit­
ter van de Stichting Markt Mijdrecht en
verkoper van damesmode op de markt,
steekt zijn enthousiasme niet onder stoe­
len of banken. “Hoe het sinds de verzelf­
standiging gaat? Goed! De markt staat vol.
We hebben momenteel meer aanvragen
dan plekken. Dat is vrij uniek, dat is wel
eens anders geweest.”

Vermeij is voorzitter van het vijfkoppig
stichtingsbestuur. Samen met de penning­
meester, tevens marktkoopman, is hij het
aanspreekpunt voor de ondernemers op
de Mijdrechtse markt. “Het voordeel van
een zelfstandige organisatie is dat de lij­
nen korter zijn”, zegt Vermeij. “Als een
koopman via de gemeente een plek op de
markt moet regelen, kan dat zomaar zes
tot acht weken duren. Bij ons is het even
bellen en kijken wat er mogelijk is.”
Na de verzelfstandiging is het stageld voor
de ondernemers gelijk gebleven. Het grote
verschil: dat geld gaat niet naar de ge­
meente, maar naar de Stichting Markt
Mijdrecht. Een marktmeester is er niet
meer, dus zowel de gemeente als de stich­
ting houden geld over. “Bij een gemeente
slokt de marktmeester het stageld voor
het grootste deel op. Toen hadden we per
jaar hooguit 3.000 euro voor promotie te

besteden. Daar kun je niet veel mee doen.
Nu is ons promotiebudget wel 12.000 euro
per jaar. Daardoor hebben we donderdag
alweer de tweede actie van het jaar. We
hebben dan een clown lopen die figuren
van ballonnen vouwt en een beetje grap­
pen maakt op de markt. Het is de bedoe­
ling dat mensen erover gaan praten.
Mensen willen geëntertaind worden. We
adverteren ook gezamenlijk, de kooplui
kunnen voor een gereduceerd tarief een
advertentie zetten.”
De regels en eisen waaraan de marktkoop­
lui moeten voldoen, zijn dezelfde als voor
de verzelfstandiging. “Dat zijn de dingen
die normaal gesproken in de marktver­
gunning staan”, zegt Vermeij. “Daarnaast
eist de gemeente dat we met de centrum­
ondernemers om tafel zitten, zodat we
elkaars handel kunnen versterken. Dat
heeft de gemeente in een heel compacte
overeenkomst gezet, die wij hebben uitge­
werkt in de overeenkomsten die de markt­
stichting sluit met de ondernemers. Wij
houden zelf toezicht op het naleven van
die eisen. Ik weet niet of de gemeente dat
ook door iemand laat controleren, maar
dat staat ze vrij natuurlijk.”

Geen interesse
Saillant detail: gemeente De Ronde Venen,
waartoe Mijdrecht behoort, deed ook de
markt in Abcoude het aanbod om te ver­
zelfstandigen. Maar waar Mijdrecht het
gretig accepteerde, lieten de marktkooplui
in Abcoude weten liever onder de ge­
meente te blijven. “Uit een berekening
bleek dat zelfstandig verder gaan een te
groot financieel risico met zich mee­
bracht”, vertelt Richard van Gent, die met
een kaashandel op de markt van Abcoude
staat. “Er waren ook niet zoveel mensen
van de markt die de kar wilden trekken.
Daarbij komt dat Abcoude een stuk kleiner
is dan Mijdrecht. De markt daar staat mid­
denin het centrum, dus kun je ook makke­
lijker activiteiten ontwikkelen met lokale

MARKTVISIE 13

Organisatie

Het is een heuse trend te noemen: de verzelfstandiging van waren­
markten. Dat scheelt niet alleen geld, maar laat marktkooplui ook meer
ondernemer zijn. Niet omdat er minder regels zijn, maar omdat de
lijnen korter zijn geworden. “Het is meer hun eigen toko geworden.”

Tekst: Bert Platzer

E

12-13-14_verzelfstandiging.indd 13 19-05-17 13:20