Pagina 16 van: Marktvisie Juni 6-2017

NR 6 | JUNI 201716

RepoRtage

De maand juni staat in Enschede in het teken van het 500-jarig bestaan van
de markt. Een jubileum dat bijna aan de
aandacht was ontsnapt. “Ongeveer een
half jaar geleden stond er een artikel in
Tubantia waarin een stuk stadshistorie
werd belicht. Ergens in dat artikel werd
vermeld dat in 1517 de basis werd gelegd
voor de plaatselijke markt”, vertelt Henk
Achterhuis, voorzitter van de CVAH-afde-
ling Enschede en tevens landelijk voorzit-
ter van de belangenvereniging. Voor
Achterhuis was dat ene feitje in de krant
aanleiding om actie te ondernemen. “Mij
schoot direct door het hoofd: ‘1517, dan
bestaan we dus volgend jaar 500 jaar!’.
Met dat gegeven zijn we als afdeling in
overleg gegaan met de gemeente. Zo’n
mijlpaal kun je niet ongemerkt voorbij
laten gaan.”

Werkgroep
Achterhuis vond direct gehoor bij de ge-
meente, die voor de viering van het jubi-
leum budget beschikbaar stelde. “Dat was
een goed begin, maar vervolgens moest er
nog worden bedacht hoe we het jubileum
zouden optuigen. Iedereen realiseerde zich
op dat moment wel dat een half jaar niet
veel tijd is om een groots programma op
te zetten.” In overleg met de gemeente en
de eigen CVAH-leden werd een werkgroep
geformeerd. Ook werd besloten een pro-
jectleider aan te trekken. “Een gouden
greep”, constateert de voorzitter nu het ju-
bileum nadert. “Iedereen heeft het druk

met de dagelijkse dingen. Tussendoor kun
je altijd wel wat doen, maar het is fijn als
iemand echt de volledige focus op het pro-
ject heeft en alle touwtjes in handen heeft
en voortdurend bewaakt of de voortgang
erin blijft.”

Maand juni
De werkgroep heeft gezamenlijk bedacht
op welke wijze het jubileum wordt ge-
vierd. Gekozen is voor het concentreren
van de activiteiten in de maand juni. “In
1517 is het ook in die maand begonnen
met een markt rond de Hervormde Kerk”,
weet Achterhuis. Destijds waren het
vooral boeren uit de wijde omgeving die
hun weg vonden naar de stad om daar
hun handelswaar te verkopen aan de bur-
gerij. Het aanbod varieerde van vee, aard-
appelen, groenten en fruit tot textiel. Een
jaar nadat de eerste kooplieden zich meld-
den op de markt, formaliseerde bisschop
Philips van Bourgondië de weekmarkt. Op
12 augustus 1518 kende hij de stad het
recht toe om twee jaarmarkten en een we-
kelijkse dinsdagmarkt te houden. Die offi-
ciële status van de markt gaf de stad
destijds cachet, stimuleerde de handel en
zette landbouwproducten in de stad op de
kaart.

Ontwikkeling
De opkomst van de textielindustrie sti-
muleerde de ontwikkeling van de stad
Enschede. Die trok ook steeds meer koop-
lieden aan. Die pasten echter niet allemaal

Jubileumfestiviteiten
De Enschedese Marktbond heeft in samenwerking met Enschede Promotie vier mo-
menten in juni gekozen om het jubileum van de Enschedese warenmarkt luister bij
te zetten. Het eerste grote moment vond plaats op zaterdag 3 juni. Naast de offici-
ele opening van de feestmaand, werd de foto-expositie ter gelegenheid van 500 jaar
warenmarkt geopend en vond er een oude ambachtenmarkt plaats, waar onder an-
dere kniepertjes bakken, vlas bewerken, boekbinden en midwinter hoorn blazen
deel van uitmaakten. De andere drie dagen in juni waarmee het jubileum worden
gevierd, zijn dinsdag 13 juni, vrijdag 16 juni en zaterdag 24 juni.
Op dinsdag 13 juni staat de haring centraal. Op de markt vindt een grote proeverij
plaats en worden diverse bereidingswijzes gedemonstreerd. Vrijdag 16 juni staat in
het teken van de ‘avond van Enschede’. Op deze dag is er markt van ’s middags 3
uur tot middernacht en vindt er elk uur stuntverkoop plaats waarbij steeds een
ander product wordt verkocht voor een euro. “De opbrengst van deze verkoop gaat
naar het goede doel”, vertelt Henk Achterhuis, voorzitter van de Enschedese Markt-
bond. De feestmaand wordt op zaterdag 24 juni afgesloten met het Europees Kam-
pioenschap Standwerken. Daaraan wordt deelgenomen door standwerkers uit
onder andere Nederland, Duitsland, België, Oostenrijk en Frankrijk.

tegelijk op het marktplein rond de kerk;
uitbreiding van het plein was vanwege de
aanwezige bebouwing geen optie. Eind
19de eeuw ontstond spontaan een zater-
dagavondmarkt. Deze markt werd echter
niet bestuurlijk erkend. Uit de archieven
over de markt blijkt dat de gemeente vond
dat zaterdag geen goede marktdag was.
‘De bevolking hoorde op zaterdag van con-
certen te genieten’, zo luidde het oordeel
van het stadsbestuur volgens een melding
in ’n Sliepsteen, het tijdschrift van de
stichting Historische Sociëteit Enschede-
Lonneker. Vrijdag was evenmin een optie,
vanwege de markt in het naastgelegen
Hengelo. Uiteindelijk werd op 31 januari
1907 toch besloten ook de zaterdagavond-
markt officiële erkenning te geven, eerst
op het marktplein. Twee jaar later ver-
huisde de zaterdagmarkt naar het Heek-
plein. In deze periode kreeg textiel ook een
steeds prominentere plek op de markt. En-
schede werd befaamd om zijn textiel-
markt.

Twee jubilea
Naast het 500-jarig bestaan van de markt,
is er nog een jubileum: dat van de Ensche-
dese marktbond (CVAH-afdeling En-
schede). Venters en marktkramers
besloten zich in 1917 officieel te verenigen.
“Samen met de bonden van Rotterdam en
Den Haag is deze afdeling een van de
grondleggers van wat we nu kennen als
CVAH”, vertelt Achterhuis niet zonder
trots. De voorzitter voelt zich blij en be-

“We hebben echt een paar mooie evenementen in

het verschiet”, aldus Henk Achterhuis, voorzitter

van de CVAH-afdeling Enschede.

15-16-17_enschede500jaar.indd 16 19-05-17 13:44