Pagina 9 van: Marktvisie Juni – 6 2019
MARKTViSiE 9
maar gemeenten moeten er in de toe-
komst domweg anders mee omgaan. Nu
worden vergunningen soms van generatie
op generatie doorgeven, zolang de onder-
neming maar blijft bestaan. Dat vergun-
ningen aan een bepaalde looptijd én een
transparante vergunningsprocedure wor-
den gebonden, moet ook andere partijen
uitzicht op een vergunning bieden.
Hier begint echter de onduidelijkheid.
Want als gemeenten de afgelopen tien
jaar nog steeds schaarse vergunningen
voor onbepaalde tijd hebben afgegeven,
per wanneer moeten ze dan wel aan de
Dienstenrichtlijn voldoen? En welke loop-
tijd moeten ze voor hun schaarse vergun-
ningen hanteren? Vorig jaar ontstond er in
de Gemeente Utrechtse Heuvelrug com-
motie toen de vergunningen voor losse
standplaatsen van onbepaalde tijd werden
omgezet in een looptijd van drie jaar, met
een maximum van twee termijnen.
Onderzoek
Dergelijke termijnen zijn de nekslag voor
de ambulante handel, oordeelt Achterhuis.
“Met een vergunning voor tien jaar hoef je
niet meer bij een bank aan te kloppen
voor een lening van twee ton. Als je dan
ook nog eens in verschillende gemeenten
op de markt staat, zoals zoveel ambulante
ondernemers, wordt het helemaal lastig.
Als je in elke gemeente een andere loop-
tijd van je vergunning hebt, wordt het heel
moeilijk om daar als ondernemer je plan
op te trekken.”
Blijkbaar is de Tweede Kamer er ook niet
gerust op, want eind november werd daar
met brede steun een motie aangenomen
die staatssecretaris Mona Keijzer van Eco-
nomische Zaken en Klimaat oproept om
onderzoek te doen naar de gevolgen van
de nieuwe situatie voor de ambulante
handel. De staatssecretaris nodigde Ach-
terhuis vervolgens uit voor een gesprek.
“Zij heeft veel sympathie voor onze situa-
tie. Maar er moet eerst een deugdelijke on-
derzoek komen voordat zij het parlement
gaat informeren. De CVAH voert het on-
derzoek uit waar de Tweede Kamer in de
motie om heeft gevraagd. Als alles volgens
plan loopt, zal het onderzoek eind mei
klaar zijn. Dan kan het in juni of juli nog
naar de Tweede Kamer.”
Voor het onderzoek is retaildeskundige
Henk Gianotten ingehuurd. Achterhuis:
“Hij gaat praten met ambulante onderne-
mers, maar ook met gemeenten, toeleve-
ranciers, banken, je kunt het zo gek niet
bedenken. Zo wordt in kaart gebracht wat
de gevolgen zijn van vergunningen voor
bepaalde tijd. En of het daardoor over een
aantal jaren wel eens gebeurd zou kunnen
zijn met de ambulante handel in Neder-
land.”
Billijk verdienen
De Europese Dienstenrichtlijn zal door het
onderzoek niet veranderen, de uitspraak
van de Raad van State is onherroepelijk en
het zijn de gemeenten die over de vergun-
ningen gaan, niet de staatssecretaris of de
Tweede Kamer. Wat verwacht de CVAH van
politiek Den Haag? “We hopen dat de poli-
tiek in Den Haag zegt waar we met de ver-
gunningstermijnen naartoe moeten en dat
de gemeenten dat overnemen. Met een
goed onderbouwd plan gaan we ervan uit
dat we de boel een beetje kunnen redden.”
Volgens de Dienstenrichtlijn mogen ge-
meenten geen schaarse vergunningen
meer verstrekken voor onbepaalde tijd,
maar er wordt niet gezegd welke termijn
het dan wel moet zijn. “Drie, vijf, tien of
twintig jaar, dat mag allemaal”, aldus Ach-
terhuis. “Als de gemeente maar kan onder-
bouwen waarom ze die keuze heeft
gemaakt. Het zal er per gemeente van af-
hangen hoe warm de gevoelens voor de
eigen markt zijn. Hopelijk zal daardoor op
veel plaatsen de soep minder heet worden
gegeten dan hij wordt opgediend.”
Om gemeenteambtenaren inzicht te geven
in hoe ze met schaarse vergunningen
moeten omgaan, heeft de Vereniging van
Nederlandse Gemeenten (VNG) een hand-
reiking opgesteld. Volgens de handreiking
mogen vergunningstermijnen ‘niet buiten-
sporig lang’ zijn. Dat betekent dat vergun-
ningstermijnen lang genoeg mogen zijn
om investeringen af te schrijven en daar
‘billijk’ aan te verdienen, maar niet meer
dan dat.
Rechtszaak
Wanneer gemeenten de termijnen van be-
paalde duur moeten hebben ingevoerd,
wordt in de Dienstenrichtlijn niet ge-
noemd. Achterhuis: “Als ze nieuw beleid
gaan maken, met een nieuwe verordening,
dan wordt van de gemeente verwacht dat
ze rekening houden met het Europese be-
sluit. Sterker nog, er zijn zelfs gemeenten
die niet van plan zijn om iets te verande-
ren. Als er dan iemand in bezwaar gaat,
dan zien ze het wel.”
De handreiking van de VNG zegt iets an-
ders. Als toch een schaarse vergunning
voor onbepaalde tijd is afgegeven, ‘moet
alsnog een termijn bepaald worden’. De
uitspraak van de Raad van State uit 2016
waarmee de discussie rond schaarse ver-
gunningen begon, lijkt inderdaad te impli-
ceren dat gemeentelijk beleid dat niet aan
de Dienstenrichtlijn voldoet, kan worden
aangevochten.
Deze uitspraak draaide om de vergunning
voor een speelautomatenhal in Vlaardin-
gen. De gemeente verleende een vergun-
ning aan de ene exploitant en wees de
aanvraag van een andere exploitant af,
omdat de gemeente maar één speelauto-
matenhal in de gemeente toestaat. De af-
gewezen exploitant vocht het besluit van
de gemeente met succes aan: de Raad van
State oordeelde dat de besluitvorming van
de gemeente moest worden overgedaan,
omdat niet aan de voorwaarden uit de
Dienstenrichtlijn was voldaan. In dit geval
was de vergunningsprocedure niet trans-
parant en werd de kansen van andere ge-
gadigden te veel ingeperkt.
Gemeenten lijken de eisen die in de Dien-
stenrichtlijn aan het verstrekken van
schaarse vergunningen worden gesteld,
dus niet zomaar naast zich te kunnen
neerleggen. De vraag is nu: betekent dit dat
de CVAH proefprocessen zal aanspannen
wanneer gemeenten in de toekomst ver-
gunningstermijnen hanteren die voor de
ambulante handel te kort zijn om investe-
ringen terug te verdienen? Zo kan de rech-
ter immers duidelijkheid scheppen over de
vergunningstermijnen die voor de ambu-
lante handel zouden moeten gelden. l
Meer informatie:
De handreiking Schaarse vergunnin-
gen van de Vereniging van Neder-
landse Gemeenten te downloaden op
www.vng.nl. Op www.raadvanstate.nl
is een toelichting op de uitspraak
over de speelautomatenhal van 2 no-
vember 2016 na te lezen.
08-09_vergunningen.indd 9 21-05-19 16:45